In die afgelope jare het die hoër gevalle van beurtkrag voedselproduksie negatief beïnvloed. Tipies is besproeiingsboere geraak deurdat hulle nie in kritieke stadiums gewasse kon natmaak nie. Byvoorbeeld, met die onlangse hittegolftoestande, bly besproeiing van kritieke belang om potensiële risiko’s wat met voedselsekerheid verband hou, af te weer.

‘n Afvaardiging van Vrystaat Landbou (VL) het op Vrydag 23 Februarie 2024 direkteure van die ESKOM SentraalOos-kluster ontmoet waar verskeie kwessies rondom dienslewering, beurtkrag en slim meting bespreek is.

Volgens Kempen Nel, besproeiingsboer wat op die Kommersiële Komitee van Vrystaat Landbou dien, het die ad hoc ESKOM-beurtkragkomitee van die SentraleOos-kluster (Vrystaat en KZN) vrystelling van beurtkrag aan sekere kritieke besproeiingslyne gegee om vir lank op te maak. tydperke toe die lyne af was as gevolg van noodherstelwerk. Die besluit om beurtkrag vrystelling in die toekoms in die vorm van beurtkrag te gee, hang af van die vermoë om energieverbruik van netwerke te verlaag.

Verlaagde energieverbruik-netwerke is gebiede of lyne wat ‘n algehele vermindering van elektrisiteitsverbruik vir ‘n sekere tydperk kan bewerkstellig. Tipies vereis dit dat gemeenskappe nie-noodsaaklike toestelle afskakel. Sodra ‘n vermindering bereik is, bied dit Eskom die vermoë om daardie area/lyn van beurtkrag vry te stel. Gemeenskapsamewerking en slimmeters speel ‘n deurslaggewende rol in hierdie proses.

“Clarens in die Oos-Vrystaat is nou vir 6 maande beurtkragvry sedert hulle hierdie tegnologie met slimmeters beproef het. Hierdie toetsgeval bied ‘n positiewe oplossing vir die besproeiing uitdagings en kan nou elders geïmplementeer word”. sê Nel.

Nel noem verder dat dit belangrik is om te verstaan dat hierdie vrystelling ‘n strategiese kwessie is wat daarop gemik is om voedselsekerheid vir die land te beskerm. “As boere is ons onderworpe aan die natuurwette en die besproeiingsbehoeftes van gewasse volg nie

die beurtkragskedules nie. Die landbou is dus sterk aangewese op elektrisiteitsvoorsiening gedurende kritieke fases van die gewasseisoen, spesifiek vir besproeiingsdoeleindes.”

Hierdie vrystelling moet nie as ‘n spesiale behandeling beskou word nie, aangesien die vrygestelde gebiede of lyne onderhewig bly aan algehele elektrisiteitsverbruiksperke. Wat egter anders is, is dat gemeenskappe nou in staat is om indirek hul eie verbruik te “bestuur” op grond van hul ekonomiese produksiebehoeftes. Die goeie nuus is dat daar oplossings is om beurtkrag te stuit, al is dit hoofsaaklik vir plattelandse dorpe en groepe boere wat saamwerk. Dit voorspel goed om die vlaag van infrastruktuur-diefstal en vandalisme te stuit, want met die krag op die stelsels is lewendig (insluitend sekuriteitstelsels) wat dit baie moeiliker maak om mee te peuter.

Die sukses van hierdie projekte lê daarin dat ‘n kampioen leiding neem en mense op plaaslike vlak laat saamwerk! Gemeenskaps- en organisasieleiers (insluitend boereverenigings) wat belangstel om vragvermindering te implementeer, kan Eugene Myburgh, Kliënteverhoudingsbestuurder by ESKOM kontak by myburgec@eskom.co.za of 072 610 2797